تأثیر نماز برسلامت روانی دانشجویان با میانجی‌گری هوش معنوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت دولتی، استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرگز. بندرگز، ایران

2 دکتری فیزیک دریا، استادیار گروه فیزیک، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان، ایران.

3 دکتری مدیریت دولتی، استادیار گروه مدیریت کسب و کار، جهاد دانشگاهی. ارومیه، ایران.

چکیده

هدف: از دیدگاه روان‌شناسى مثبت‌نگر، سلامت روان شامل توانایى فرد در لذت بردن از زندگى، برقرارى تعادل بین فعالیتها و تلاش براى کسب تاب‌آورى روان‌شناختى است. در روان‌شناسی اسلامی، سلامت روانی از طریق اعتقاد به نیرویی برتر که در زندگی از انسان حمایت می‌کند، تأمین می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر نماز بر سلامت روانی دانشجویان با میانجی‌گری هوش معنوی انجام شد. روش: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- همبستگی بود. جامعۀ آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی است و برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار لیزرل انجام گرفت. یافته‌ها: نماز بر سلامت روانی تأثیر مثبت و معناداری دارد(0.79) و هوش معنوی رابطۀ بین نماز و سلامت روانی را به میزان کمی(0.02) میانجی‌گری می‌کند. نتیجه‌گیری: فریضۀ نماز در بهبود سلامت روان دانشجویان تأثیر بسزایی دارد و این امر چندان متأثر از سطح هوش معنوی آنها نیست. در واقع؛ نماز، سلامت روان دانشجویان را با هر میزانی از هوش معنوی بهبود می‌بخشد و این از برکات فریضۀ الهی است که دامنۀ تأثیرگذاری روانی آن، فارغ از ظرفیتهای معنوی دانشجویان، شامل حال همه می‌شود. بر این اساس، با توجه به نقش مؤثر دانشگاه در بالندگی و پرورش دانشجویان، نهادینه کردن انجام فریضۀ الهی نماز و تأکید بر آثار مثبت آن می‌تواند زمینه‌ساز تحولات بنیادین در بهبود سلامت و بهداشت روانی سرمایه‌های انسانی جامعه شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • انیسی، جعفر؛ احد نویدی و اعظم حسینی‌نژاد(1388). «ساخت و اعتباریابی مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز». علوم رفتاری، دورۀ چهارم، ش 4: 318-313.
  • توکلی، ر. و ج. سجادی(1397). «آثار تربیتی فردی- اجتماعی نماز در قرآن». معرفت، ش 27(11): 13-22.
  • زارعی، متین و حسن شهابی‌زاده(1394). «شناسایی و سنجش مؤلفه‌های هوش معنوی در محیط کار». پژوهشهای مدیریت عمومی، ش 4(12): 71-94.
  • سجادی‌نژاد، مرضیه و صغری اکبری(1395). «بررسی تحولی هوش معنوی از نوجوانی تا سالمندی». پژوهشنامه روان‌شناسی مثبت، سال دوم، ش 2(6): 1-18.
  • صادقی موحد، ف؛ م. نریمانی و س. رجبی(2007). «تأثیر آموزش مهارتهای مقابله‌ای بر سلامت روان دانش‌آموزان». مجله دانشگاه پزشکی اردبیل، ش ؟: 269-261.
  • غلامزاده بافقی، طیبه(1394). «بررسی رابطۀ بین هوش معنوی، نگرش و میزان التزام عملی به نماز». علوم رفتاری، ش 25: 143-127.
  • کیمیایی، ع؛ ح. خادمیان و ح. فرهادی(1390). «حفظ قرآن و تأثیر آن بر مؤلفه‌های سلامت روان». زن و جامعه(جامعه‌شناسی زنان)، ش 2(4): 1-20.
  • معلمی، ص؛ م. بخشایی نور و م. رقیبی(1396). «بررسی رابطۀ سلامت روان، هوش معنوی و افکار». اصول بهداشت روانی، ش 2(14): 702-709.
  • نسیمی، محمدحسن و عبداله دن(1390). «ابعاد معنوی نماز و تأثیر آن در زندگی انسان». مجموعه مقالات همایش رسالت دانشگاهیان در ترویج و توسعه فرهنگ نماز. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
  • Abuhammad, S. & A.N. Ahlam (2021). “Mental health stigma: the effect of religiosity on the stigma perceptions of students in secondary school in Jordan”. Toward people with mental illnesses,Vol. 7(5): e06957.
  • Esteban, R.; J. Turpo-Chaparro & J. Torres (2021). “Spirituality and religiousness as predictors of life satisfaction among Peruvian citizens during the COVID-19 pandemic”. Heliyon, 7, Issue 5: e06939.
  • Ganji, Hamze (2011). Psychological health. Tehran: Arasbaran publication.
  • King, R. (2008). “The patterns & theories concerning psychological health”. Marefat quarterly, 112: 55-68.
  • Priester, P.E. (2001). “Cognitive behavioral treatment of obsessive-compulsive disorder with religious features”. 1st International Congrees on Religion and Mental Health. Tehran, I. R. 16-19 April.
  • Schlechter, P.; I. Rodriguez, N. Morina, J. Knausenberger & P. Wilkinson (2021). “Psychological distress in refugees: The role of traumatic events, resilience”. social support, and support by religious faith, Psychiatry Research, 304: 114-121.
  • Schmidt, R.E.; P. Gay & D. Courvoisier (2009). “Anatomy of the White Bear Suppression Inventory”. Journal of Personality Assessment, 91(4): 323-330.
  • Vitorino, L.; J. Possetti, M. Silva & G. Santos (2021). “The role of spirituality and religiosity on suicidal ideation of homeless”. Journal of affective disorders, Vol. 295: 930-936.
  • Anisi, J.; A. Navidi & A. Hosseini Nejad (2009). “Construction and Validation a Scale for practical attitude and commitment to Namaz”. Journal of Behavioral Sciences, Vol. 4, 4: 313-318.
  • Gholamzadeh Bafghi, T. (2015). “Investigating the Relationship between Spiritual Intelligence, Attitude and Practical Commitment to Namaz”. Journal of Behavioral Sciences, 25: 127-142.
  • Kimiaei, A.; H. Khademian & H. Farhadi (2011). “Memorization of the Qur'an and its effect on the components of mental health”. Women and society (Sociology of Women), 2(4): 1-20.
  • Moallemi, S.; Bakhshaei Noor & M. Raghibi (2017). “Investigating the Relationship between Mental Health, Spiritual Intelligence and Thoughts”. Principles of Mental Health, 2(14): 702-709.
  • Nasimi, M. & A. Dan (2011). “Spiritual dimensions of Namaz and its impact on human life”. Conference on the mission of academics in promoting and developing the culture of Namaz. Islamic Azad University of Khorasgan.
  • Sajjadi Nejad, M. & S. Akbari (2016). “The evolution of spiritual intelligence from youth to old age”. Journal of Positive Psychology, Second Year, 2(6): 1-18.
  • Tavakoli, R. & J. Sajjadi (2018). “Individual and social educational effects of Namaz in the Qur'an”. Knowledge Quarterly, 27th year, 11(254): 13-22.
  • Zarei, M. & Shahabizadeh (2015). “Identifying and measuring the components of spiritual intelligence in the workplace”. Public Management Research, 4(12): 71-94.
فرهنگ در دانشگاه اسلامی
دوره 11، شماره 41
زمستان 1400
صفحه 621-634

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار